Lees, lees, lees! Dat was de boodschap van Arjen Lubach afgelopen zondag toen hij in zijn tv-programma aankaartte hoe het gesteld is met de leesvaardigheid van de Nederlandse jongeren. Met verschillende argumenten droeg hij aan waarom het vak ‘begrijpend lezen’ verbannen moet worden en de leerlingen gewoon weer fijn boeken moeten gaan lezen. De ‘leeshaat’ moet verdwijnen en het leesplezier moet weer terug komen.
Afgelopen vrijdag was ik op een studiedag van het Mbo Taalacademie en daar sprak Lidewijde Paris over de leescultuur in Nederland en wat lezen je kan opbrengen. Lezen is niet alleen een doel op zichzelf, maar ook een essentieel middel om verder te komen in het leven. Haar boodschap was hetzelfde als die van Arjen Lubach: lees, lees, lees en laat de leerlingen zelf kiezen wat ze willen lezen.
Hoe toevallig is het dat ik een tijdje terug het boek Lekker boekie! van Bas Steman als recensie-exemplaar van Uitgeverij Nieuw Amsterdam opgestuurd kreeg en heb gelezen. In deze recensie vertel ik waarom dit boekje het waard is om gelezen te worden. Het is namelijk een mooi uitgewerkt voorbeeld van leesbevordering, het aanwakkeren van leesplezier en het ontwikkelen van empathie.
Over de auteur
Bas Steman (1971) studeerde Nederlands en journalistiek en schreef een aantal romans, onder andere De aankomst en Morgan – Een liefde. Daarnaast heeft hij een aantal documentaires gemaakt en verschillende (regionale) tv-programma’s gepresenteerd. In 2020 kwam zijn boek Lekker boekie! uit over jongens die de literatuur ontdekken en met als ondertitel ‘Zo wordt lezen (weer) leuk’.
Waar gaat het boek over?
Het begin van het boek schetst een herkenbare situatie: een jongen van een jaar of 16/17 klopt aan bij zijn buurman, die literair geschoold is, met de vraag of hij hem met zijn mondeling letterkunde kan helpen. De buurman (de auteur) vraagt wat hij heeft gelezen van zijn lijst. Helemaal niets, hij vindt lezen niets aan.
De auteur besluit een paar jaar later wanneer zijn eigen zoon in de bovenbouw van de middelbare school zit om een leesclub voor hem en zijn vrienden te organiseren, zodat ze goed voorbereid zijn voor het mondelinge examen in het examenjaar. Het idee wordt allereerst wat lacherig ontvangen, maar de jongens zien de eventuele meerwaarde van een boekenclub later toch wel in en stemmen toe.
De auteur begeleidt hen bij het lezen van een aantal boeken, van klassiekers als De avonden tot aan moderne ‘rauwe’ literatuur als Alleen met de goden. Hij bespreekt de boeken écht met de scholieren en laat hen voelen wat een goed boek met je kan doen. Intertekstualiteit, beeldspraak en patronen komen langs en de jongens ontdekken de schoonheid van lezen.
Wat vond ik van het boek?
Dit boek is een prachtig uitgewerkt voorbeeld van hoe het literatuuronderwijs eruit kan zien op de middelbare school. Geen saaie boekverslagen en verplichte lijsten met stoffige boeken, maar moderne juweeltjes lezen en als de tijd rijp is, klassieke toppers gezamenlijk bespreken, zodat ze begrepen worden. De auteur vertelt in het boek het hele proces van de liefde voor lezen aanleren, tot aan het moment suprême: het mondeling letterkunde (waar de jongens overigens met vlag en wimpel voor slagen, oeps… spoiler alert).
De schrijfstijl van de auteur is prettig en het boekje leest lekker vlot weg. Het inspireert en zet aan tot nadenken en is hopelijk een voorbeeld voor de invulling van het toekomstige literatuuronderwijs. Simpelweg leesclubs starten en dan komen alle nodige narratieve begrippen wel langs. Ik moet wel zeggen dat de jongens in dit boek wel van welgestelde gezinnen komen en de middelen hebben om boeken aan te schaffen of al in huis hebben. Dit is natuurlijk lang niet voor elke Nederlandse jongere het geval.
Ik geef dit mooie stukje leesbevordering vier sterren.
Bekijk hier het filmpje van Arjen Lubach over begrijpend lezen terug.
Bestel hier het boek via Bazarow!
